Στο διάστημα που διδάσκω το σύστημα ρωσικής πολεμικής τέχνης STORM, υπάρχουν δύο ερωτήσεις που ακούω και ξανακούω από ενδιαφερόμενους και υποψήφιους μαθητές :
- Αυτό που διδάσκετε είναι Systema;
- Αυτό που διδάσκετε είναι σαν το Krav Maga ;
Λέω αμέσως ότι και οι δύο ερωτήσεις είναι λογικές, καθώς σχετίζονται ευθέως με την κυρίαρχη γνώση σχετικά με την ρωσική πολεμική τέχνη και την αντίληψη περί αυτοάμυνας στην Ελλάδα: πολύ απλά, η μόνη ρωσική πολεμική τέχνη που είναι (κάπως) γνωστή στην Ελλάδα είναι το Systema , και η έννοια της εκπαίδευσης στην αυτοάμυνα είναι, σωστά ή λάθος, συνυφασμένη με το μακράν πιό δημοφιλές σύστημα αυτοάμυνας διεθνώς, που είναι βέβαια το ισραηλινό Krav Maga . Από την πλευρά τους λοιπόν, οι ενδιαφερόμενοι σωστά ζητούν πληροφορίες με βάση τα σημεία αναφοράς που τους είναι γνωστά.
Οπότε, ποιά είναι η απάντηση στις δύο πάγιες ερωτήσεις;
Η απάντηση είναι «ναι και όχι» – ή μάλλον, «όχι και ναι». Και εξηγούμαι:
Ως προς το Systema, εξηγώ πάντοτε πως το σύστημα που σήμερα φέρει αυτό το όνομα αποτελεί μία πολύ συγκεκριμένη εκδοχή της ρωσικής πολεμικής τέχνης. Ιστορικά, το Systema έρχεται από την γενεαλογία του συστήματος Kadochnikov, που θεωρείται η κύρια πηγή από την οποία «ρέουν» οι περισσότερες από τις σύγχρονες ρωσικές σχολές – και ως ένα βαθμό, το STORM επίσης πατάει στην ίδια βάση. Από εκεί και πέρα όμως, ο «κορμός» που λέγεται Systema Kadochnikova («Σύστημα του Kadochnikov» – γνωστό επίσης και ως Ruski Stil) μετά το 1990 διακλαδίστηκε σε πολλές επί μέρους σχολές, οι οποίες σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια μετά, άλλοτε μοιάζουν κι άλλοτε δεν μοιάζουν τόσο μεταξύ τους, ως αποτέλεσμα της προσωπικής αναζήτησης και άποψης του εκάστοτε δασκάλου στα πλαίσια της ρωσικής πολεμικής τέχνης.
Κάποιες ρωσικές σχολές, ανάμεσα τους και το Systema, έχουν προτιμήσει μία μεθοδολογία πιό κοντά στην παλιότερη, «θεωρητική» προσέγγιση του Kadochnikov, που προϋπέθετε το μεγαλύτερο μέρος της προπόνησης (ή και ολόκληρη) να γίνεται σε αργή ταχύτητα και χωρίς αντίσταση, να διδάσκονται μόνο «μηχανικά concepts” και σχεδόν καθόλου συγκεκριμένες τεχνικές, να αφιερώνεται πολύς χρόνος σε ασκήσεις αναπνοής και «καταπολέμησης της έντασης», καθώς και σε κυβιστήσεις (τούμπες) και άλλες ασκήσεις κίνησης στο έδαφος, ενώ από ένα σημείο και μετά αποθαρρύνθηκε εντελώς η αφομοίωση στοιχείων από άλλες σύγχρονες πολεμικές τέχνες και μαχητικά σπορ – αναπτύχθηκε δηλαδή μία λογική «μοναδικής αλήθειας», έξω από την οποία οι ασκούμενοι δεν πρέπει να αναζητούν άλλη γνώση.
Στον αντίποδα, κάποιες άλλες ρωσικές σχολές είδαν την δουλειά του Κadochnikov ως μία εργαλειοθήκη γιά την ανάλυση της ανθρώπινης κίνησης, η οποία μπορούσε να «κουμπώσει» και πάνω σε πιό, ας το πούμε, «οικουμενικές» μαχητικές εφαρμογές, όπως η κλασική πυγμαχία, τα λακτίσματα, η πάλη κλπ, χαράσσοντας έτσι ένα διαφορετικό δρόμο στη ρωσική πολεμική τέχνη, που αντί να αποθαρρύνει, ενθάρρυνε τον πειραματισμό με τεχνικές και τακτικές από άλλα συστήματα και μαχητικά αθλήματα, «εξηγώντας» τες όμως μέσα από την ρωσική μεθοδολογία, ενώ επέτρεψε και την προπόνηση με πλήρη ταχύτητα και επαφή (sparring), ακόμα και τους αγώνες μεταξύ των ασκουμένων. Τα συστήματα Izvor, ROSS, Combat Systema και Homo Ludens είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της δεύτερης εκδοχής της ρωσικής πολεμικής τέχνης, που περιλαμβάνει τόσο την δουλειά σε αργή ταχύτητα και την παραδοσιακή ρωσική κινησιολογία (π.χ. «κύματα»), όσο και την διδασκαλία μίας ευρείας γκάμας τεχνικών πυγμαχίας, πάλης και εδάφους, καθώς και ασκήσεις με πλήρη αντίσταση, ταχύτητα και επαφή (sparring).
Από τις δύο αυτές «οικογένειες» της ρωσικής πολεμικής τέχνης, το STORM ανήκει ξεκάθαρα στη δεύτερη. Το κομμάτι της προπόνησης μας που γίνεται σε αργή ταχύτητα και αναλύει κινησιολογικά και μηχανικά concepts μοιάζει πράγματι με Systema – πιό σωστά, ΕΙΝΑΙ Systema, μιά και γιά αρκετά χρόνια στην περασμένη δεκαετία ασχοληθήκαμε με τη μελέτη του συγκεκριμένου συστήματος. Το άλλο κομμάτι μας όμως, αυτό της προπόνησης με βάση τις ανάγκες της αυτοάμυνας και του fighting, ΔΕΝ μοιάζει με το Systema, και στα μάτια κάποιου χωρίς καμμία γνώση της ρωσικής πολεμικής τέχνης θα έμοιαζε, πιθανότατα, με ένα είδος MMA (Mixed Martial Arts) γιά τον δρόμο.
Ως εκ τούτου, η τελική απάντηση είναι ότι το STORM δεν είναι Systema, αν και περιέχει στοιχεία του Systema (δηλαδή της πιό παραδοσιακής ρωσικής πολεμικής τέχνης) σε συγκεκριμένους τομείς της ύλης του. Το STORM είναι μία από τις σχολές και εκδοχές της ρωσικής πολεμικής τέχνης, τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από αυτό.
Ως προς το Krav Maga τώρα: Ολα τα συστήματα που στοχεύουν στην πρακτική αυτοάμυνα έχουν, αναγκαστικά, αρκετά κοινά σημεία μεταξύ τους, κυρίως στους τακτικούς στόχους (ετοιμότητα, αντίληψη και εκτίμηση κινδύνου, εξουδετέρωση του αντιπάλου με λίγες κινήσεις, έμφαση στην αποτελεσματικότητα και όχι στην συνέπεια σε κάποια παράδοση ή στην αισθητική κ.λ.π.). Υπό αυτό το πρίσμα, το STORM ανήκει στην ίδια γενική κατηγορία με το Krav Maga και προφανώς μοιράζεται μαζί του την ίδια πάνω-κάτω προσέγγιση σε μία σειρά από σημαντικά τακτικά ζητούμενα. Από εκεί και πέρα, ωστόσο, ξεκινούν οι διαφορές: Το Krav Maga είναι ένα σύστημα που φτιάχτηκε επί τούτου ως συρραφή από τεχνικές άλλων πολεμικών τεχνών – είναι, δηλαδή, βασικά ένα κοκτέηλ δανεικών τεχνικών «φτιαγμένο στο εργαστήριο» παρά μία πολεμική τέχνη με την κλασική έννοια (ιστορικότητα, γενεαλογία κλπ). Τίποτα κακό με αυτό, βεβαίως, καθώς η αποτελεσματικότητα είναι πάντα η κορυφαία προτεραιότητα.
Το STORM από την άλλη είναι ένα σύστημα που ανήκει στην οικογένεια της ρωσικής πολεμικής τέχνης, άρα υπάρχει μία ενοποιητική πλατφόρμα που διατρέχει όλες τις τεχνικές του, ακόμα και αυτές που έρχονται «δανεικές» από άλλα συστήματα (γιατί υπάρχουν αναμφισβήτητα και τέτοιες). Η ρωσική πολεμική τέχνη είναι, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, μία εξήγηση της μάχης με όρους μηχανικής και, ακολούθως, μία συγκεκριμένη εκπαιδευτική μεθοδολογία, ένας τρόπος γιά να διδάσκεις κινητικές δεξιότητες. Υπό αυτή την έννοια, μπορεί να απορροφήσει πολλές εξωτερικές επιρροές, αφ’ ενός γιατί η προσέγγιση της είναι κατά κάποιο τρόπο επιστημονική, άρα και κάπως «οικουμενική», αφ’ετέρου επειδή η οικογένεια της ρωσικής π.τ. στην οποία ανήκει το STORM έχει σύγχρονες καταβολές (στον 20ο αιώνα και την σοβιετική, κυρίως, περίοδο), οπότε δεν δεσμεύεται από την μακραίωνη ιστορία και τα διάφορα πολιτιστικά «βαρίδια» που συχνά ταλαιπωρούν τις ασιατικές τέχνες και συνήθως τους απαγορεύουν να αφομοιώσουν ξένες επιρροές προκειμένου να παραμείνουν συνεπείς στο προαιώνιο πρωτότυπο. Από εκεί και πέρα, όμως, η ρωσική πολεμική τέχνη έχει μία ενιαία εξηγητική βάση, πατάει πάνω στη ρωσική/σοβιετική αθλητική και στρατιωτική εμπειρία (που εμπεριέχει και ιστορικά και τοπικιστικά στοιχεία, ακόμα κι αν αυτά δεν έχουν τον πρώτο λόγο) και διαθέτει, ως εκ τούτου, ένα βασικό κορμό που είναι καθαρά «ρωσικός», απηχεί δηλαδή μία τεχνοτροπία στην πυγμαχία, την πάλη και την γενική κινησιολογία που δεν συναντιέται αλλού παρά μόνο επί πρώην σοβιετικού εδάφους.
Από αυτή την άποψη, λοιπόν, το STORM δέν μοιάζει με το Krav Maga, γιατί το μεν πρώτο έχει βάση σε μία συγκεκριμένη πολεμική τέχνη και τεχνοτροπία, ενώ το Krav Maga όχι. Και υπάρχει μία διαφορά ακόμα: το Krav Maga είναι ένα σύστημα που εν πολλοίς έχει «εφευρεθεί» γιά να δώσει απαντήσεις σε προβλήματα κυρίως ένοπλων επιθέσεων και τρομοκρατίας σε αστικό περιβάλλον, τέτοια σαν αυτά που απασχολούσαν και απασχολούν τους πολίτες του Ισραήλ στα πλαίσια της καθημερινότητας τους. Κατά συνέπεια, το Krav Maga είναι περισσότερο προσανατολισμένο στη λογική α) των σεναρίων διαφόρων ειδών ασύμμετρων επιθέσεων και απειλών, για τις οποίες διδάσκει προκαθορισμένες απαντήσεις, β) της έμφασης στην αντιμετώπιση όπλων και γ) της διαρκούς προσομοίωσης συνθηκών αδρεναλίνης και τεχνητής έντασης μέσα στις οποίες οι ασκούμενοι πρέπει να εφαρμόσουν τις τεχνικές τους. Χωρίς να θεωρούμε πως η προσέγγιση του Krav Maga είναι κακή ή λανθασμένη, οι προερχόμενοι από την ρωσική πολεμική τέχνη έχουμε αρκετά διαφορετική οπτική γωνία: αυτό που διδάσκουμε είναι η τέχνη του «fighting», η γενική μαχητική επάρκεια στην εμπλοκή σώμα με σώμα, μέσα από την καλλιέργεια συνολικών σωματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων αντί προκαθορισμένων απαντήσεων σε σενάρια. Δίνουμε, δηλαδή, έμφαση στην εκμάθηση του πως ο ασκούμενος να κτυπήσει δυνατά, να παλέψει αποτελεσματικά και να κινηθεί στο έδαφος, προτρέποντας τον στην πορεία να αυτοσχεδιάσει με βάση τις γνώσεις και δεξιότητες του, ώστε αντί να απομνημονεύει προκαθορισμένα μοτίβα και να τα επαναλαμβάνει διαρκώς με την ελπίδα πως όταν υπάρξει ανάγκη θα μπορέσει να θυμηθεί τι ακριβώς πρέπει να κάνει, να μπορεί να προσαρμόζεται στις συνθήκες και να βρίσκει δικές του, επαρκείς μαχητικές λύσεις επί τόπου.
Πιστεύουμε ότι και οι δύο εκδοχές (του Krav Maga και της ρωσικής π.τ.) έχουν η κάθε μία τα προτερήματα της. Στο STORM, ως εκπρόσωποι της δεύτερης σχολής, επικεντρονώμαστε στο να πυγμαχούμε, λακτίζουμε, παλεύουμε και ανατρέπουμε, να κινούμαστε αποτελεσματικά στο έδαφος και να αντιμετωπίζουμε το μαχαίρι με τον ρωσικό τρόπο, θεωρώντας επιπλέον πως αυτού του είδους η τεχνογνωσία είναι, ίσως, πιό ρεαλιστική με βάση τις ανάγκες της ελληνικής πραγματικότητας, σε σχέση με μία ύλη κάπως μονόπλευρα προσανατολισμένη σε καταστάσεις τρομοκρατίας ή βαριάς εγκληματικότητας, τις οποίες επιπλέον τείνουμε να πιστεύουμε πως καμιά εκπαίδευση γιά άοπλους πολίτες δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με σχετική ασφάλεια.
Συμπερασματικά, το STORM είναι ένα σύστημα που μοιράζεται αρκετές κοινές αρχές με το Systema (περισσότερο) και το Krav Maga (λιγότερο), έχει όμως και πολλές, και σημαντικές, διαφορές και με αυτά τα δύο συστήματα. Συγγενέστερες προς το STORM θεωρούμε πως είναι κάποιες σχολές της σύγχρονης ρωσικής πολεμικής τέχνης (Izvor, ROSS, Combat Systema, NeoCombat) και το άθλημα του Combat Sambo.
